Jubileusz 40 - lecia PZD

Uroczyste VIII posiedzenie Krajowej Rady PZD w 40-tą rocznicę powstania Polskiego Związku Działkowców

Dokładnie w 40. rocznicę uchwalenia przez Sejm ustawy o Pracowniczych Ogrodach Działkowych, na mocy której powstał Polski Związek Działkowców, 6 maja 2021 roku odbyło się uroczyste VIII posiedzenie Krajowej Rady PZD inaugurujące Jubileusz 40-lecia Związku, któremu przewodniczył Prezes PZD Eugeniusz Kondracki. W posiedzeniu uczestniczyli również członkowie Krajowej Komisji Rewizyjnej PZD z Przewodniczącą Marią Fojt, członkowie działającej do 2014 roku Krajowej Komisji Rozjemczej na czele z Przewodniczącą Olgą Ochrymiuk oraz zasłużeni działacze, którzy mieli swój wkład w powstanie Związku i jego rozwój. Posiedzenie odbywało się w formie zdalnej.

Prezes PZD otwierając posiedzenie powitał serdecznie uczestników zaakcentował wagę przypadającej tego dnia rocznicy. Podkreślił, że to co Związek zrobił w latach 80-tych XX wieku budując nowe ogrody, zagospodarowując je i oddając ludziom niemal 2 000 ROD na obszarze blisko 15 000 ha gruntów było wielkim sukcesem na miarę światową. Przypomniał, że historia Związku była bardzo trudna, pełna walki o istnienie ogrodów i Związku, ale zwycięska, dzięki temu, że ludzie Związku byli i są zjednoczeni wokół idei ogrodnictwa działkowego, solidarni i zawsze razem.

Prezes zaznaczył, że przez minione 40 lat działkowcy zdążyli się przekonać, że nawet najlepsze gwarancje w ustawie, nie zawsze wystarczą, by skutecznie bronić swych praw, że w praktyce, równie ważne, jak dobra ustawa, może się okazać to, aby w odpowiednim momencie szybko zebrać milion podpisów, czy zorganizować kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Dzisiaj już nie słychać głosów atakujących naszą organizację. Wręcz przeciwnie, PZD powszechnie jest odbierany jako wiarygodny partner społeczny, czego dowodem są chociażby propozycje współpracy przy zakładaniu nowych ogrodów, czy programy wsparcia finansowego ze środków samorządów lokalnych dla ROD prowadzonych przez PZD.

Prezes kończąc referat podkreślił, że po tych 40 latach mamy być z czego dumni. Bo tak jak prawdziwe było hasło „Ogrody to ludzie, nie grunty”, pod którym w 2013 r. prowadziliśmy walkę o prawa działkowców, tak prawdziwym jest hasło, że „Polski Związek Działkowców to nie organizacja, to ludzie” setki tysięcy  społecznych działaczy, którzy przez 40 lat nie szczędzili wysiłku i trudu, by zachować ogrody dla przyszłych pokoleń.

Wystąpienie Prezesa wywołało wiele emocji i wzruszeń, szczególnie u obecnych na posiedzeniu zasłużonych działaczy – świadków wydarzeń lat 80-tych XX wieku, którzy zabierali kolejno głos. Głos zabrała Pani Janina Dziechciaruk z Zamościa, która brała czynny udział w tworzeniu i rozwoju Związku. Pani Janina w bardzo emocjonalnym wystąpieniu wspominała swoją drogę w PZD, budowanie ogrodów, Związku  i te specyficzne czasy, w których wszystkiego brakowało, poza zapałem i chęcią do społecznej pracy w Związku. Wystąpiła również Pani Antonina Boroń, członek władz krajowych, wieloletni prezes Okręgu Opolskiego. Nadal żyje sprawami Związku i wspomina z satysfakcją lata budowania organizacji i ogrodów. Pani Elżbieta Dziedzic, honorowy Prezes Okręgu w Legnicy oraz członek pierwszego Prezydium KR PZD, przypomniała dawne dzieje, swoje wspomnienia z początków Związku na szczeblu krajowym i okręgowym. Czasy powstania Związku wspominali także Przewodnicząca Krajowej Komisji Rewizyjnej Maria Fojt działająca w PZD od początku jego istnienia, Krystyna Nieżychowska z Piły– również członek pierwszego Prezydium KR PZD, wieloletni Prezes Okręgu PZD w Gorzowie Wlkp. Pan Tadeusz Śmigiel oraz Marian Pasiński – Prezes  Okręgu w Zielonej Górze.

Podczas posiedzenia głos zabierali również działacze, którzy rozpoczęli swoją działalność nieco później niż w latach 80-tych XX wieku – Przewodnicząca Krajowej Komisji Rozjemczej Olga Ochrymiuk,  Stanisław Zawadka – wieloletni działacz Okręgu Mazowieckiego oraz wieloletni członek KR PZD oraz były Wiceprezes PZD, Józef Romanowski – członek KR PZD ze Szczecina, Józef Pisarski – członek byłej Krajowej Komisji Rozjemczej PZD z Gdańska, Piotr Gadzikowski – Prezes Okręgu Toruńsko-Włocławskiego, Skarbnik PZD, Zdzisław Śliwa – Prezes Okręgu w Poznaniu, Wiceprezes PZD,  Aneta Wicher członek OZ w Poznaniu oraz  Kazimierz Chmiel- Skarbnik Okręgu Śląskiego.

Wszyscy działacze, którzy zabrali głos, podkreślali ogromną rolę Prezesa PZD Eugeniusza Kondrackiego w budowaniu, istnieniu i walce o ogrody i Związek.

Po wystąpieniach działaczy, Pani Janina Dziechciaruk, jako weteran ruchu związkowego, odczytała Przesłanie Krajowej Rady PZD i Krajowej Komisji Rewizyjnej PZD z okazji 40 lat istnienia Polskiego Związku Działkowców, które jest najważniejszym dokumentem z okazji Jubileuszu 40-lecia Związku.

Prezes podsumowując uroczyste posiedzenie  podziękował wszystkim obecnym, za spotkanie i za to co wspólnie dokonali przez 40 lat. W szczególności podziękował weteranom, którzy choć niejednokrotnie w nie najlepszej kondycji zdrowotnej, zaszczycili swoją obecnością. Podkreślił, że mimo, że było to  spotkanie on-line to jednak czuć było  bliskość z ludźmi, z którymi razem budował Związek, ogrody i jedność działkowców.   

I Wiceprezes PZD Tadeusz Jarzębak w imieniu uczestników posiedzenia podziękował Prezesowi PZD za 40 lat wspaniałego dorobku, za to, że Prezes nigdy nie zwątpił w idee, że w najcięższych momentach, których było dużo, prowadził nasz Związek do zwycięskiej batalii.

Opracowała:

Zofia Rut-Skórzyńska

KOMUNIKAT

Krajowego Zarządu PZD

z dnia 6 maja 2021 r.

w sprawie Jubileuszu 40-lecia PZD

Rok 2021 jest  szczególny dla PZD oraz dla ruchu ogrodnictwa działkowego w Polsce. Mija bowiem 40 lat, odkąd istnieje Polski Związek Działkowców. W dniu 6 maja 1981 r. Sejm uchwalił ustawę o pracowniczych ogrodach działkowych, która powołała do życia PZD - pierwszą, ogólnokrajową, niezależną organizację działkowców. Ustawa ta zaczęła bardzo szybko obowiązywać, bo 12 maja 1981 r. Natomiast, 27 i 28 czerwca 1981 r. obradował najwyższy organ PZD -  IX Krajowy Zjazd Delegatów POD, który wykonując postanowienia ustawy - uchwalił statut PZD oraz wybrał krajowe organy PZD – Krajową Radę, Krajową Komisję Rewizyjną i Krajową Komisję Rozjemczą. Te decyzje umożliwiły faktyczne rozpoczęcie działalności przez Polski Związek Działkowców.

Uchwalenie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych, a następnie uchwalenie statutu PZD i powołanie do życia struktur związkowych było wydarzeniem wyjątkowym dla całego środowiska działkowców. Ruch ogrodnictwa działkowego uzyskał bowiem po raz pierwszy własną i niezależną organizację, której powierzono prowadzenie spraw działkowych i reprezentowanie interesów działkowców. Droga do uzyskania własnego reprezentanta była jednak ciężka i długa. Użytkownicy działek przez wiele lat dążyli do samodzielności, aby móc we własnym imieniu mówić o najważniejszych dla nich sprawach. Jeszcze w okresie przedwojennym środowiska działkowe dążyły do ustawowego usankcjonowania struktur ogrodowych, które skupiłyby się w ogólnopolskiej organizacji. Niestety wybuch wojny w 1939 r. pokrzyżował te plany. Dopiero w okresie powojennym powrócono do tego pomysłu, który okazał się jednak trudny do realizacji – ze względu na ówczesną sytuacją społeczno-gospodarczą i polityczną w kraju.  Potrzeba niezależności działkowców była jednak bardzo silna. Z biegiem lat, środowiska działkowców zaczęły powoli organizować się w struktury i walczyć o zwiększanie ich uprawnień w celu uzyskania autonomii od władzy publicznej.  Udało się to na początku lat 80-tych, gdy w całym kraju rozpoczęły się protesty i przemiany społeczno-polityczne, skutkujące zmianą ustroju w Polsce. Ukoronowaniem tych dążeń była uchwała ówczesnej Krajowej Rady Pracowniczych Ogrodów Działkowych, która stwierdziła, że samorządy POD i wojewódzkie zarządy podlegają wyłącznie Krajowej Radzie Pracowniczych Ogrodów Działkowych.

40 lat funkcjonowania PZD doprowadziło do tego, że obecnie Polski Związek Działkowców zarządza 4601 ROD o pow. ponad 40 tys. ha oraz skupia ponad milion członków, posiadających prawo do blisko 906 tys. działek rodzinnych. Jest jedną z największych organizacji społecznych w Polsce i najliczniejszym stowarzyszeniem ogrodowym, o najdłuższej historii i najciekawszej tradycji. Dzięki milionowej grupie zrzeszonych obywateli, Związek posiada potencjał i siłę nie tylko w sprawnym prowadzeniu i rozwoju rodzinnych ogrodów działkowych, ale również w rozwiązaniu licznych problemów, z którymi od lat zmaga się – zabezpieczając dalsze istnienie ROD i broniąc praw działkowców.

Polski Związek Działkowców od początku istnienia podejmuje wszechstronne działania na rzecz ogrodnictwa działkowego w Polsce. W szczególności poprzez propagowanie idei ogrodnictwa działkowego w społeczeństwie, podejmowanie działań na rzecz rozwoju ROD, zagospodarowywanie terenów ogrodów i działek, umożliwianie działkowcom  wykorzystywania działek w celach ogrodniczych czy też wypoczynkowych, współpracę z samorządami i innymi instytucjami na szczeblach lokalnych oraz państwowych. PZD dba również o kontynuację ponad 124 - letniej tradycji ogrodnictwa działkowego na ziemiach polskich. Walczy, aby ROD mogły dalej istnieć i pięknie rozwijać się.  Związkowi zależy także na tym, aby ogrody mogły służyć społeczeństwu. Aby mogły spełniać swoje funkcje ekonomiczne, ekologiczne, jak również rekreacyjne i zdrowotne.

40 lat istnienia Polskiego Związku Działkowców to okres, który niejednokrotnie potwierdził znaczenie tej organizacji dla polskich ogrodów. Już początek funkcjonowania PZD pokazał, jak wielkie znaczenie ma istnienie tej niezależnej i samorządnej organizacji. Rozpoczęcie działalności PZD dało początek największemu w historii rozwojowi ogrodów działkowych. Po niespełna kilku latach od powołania PZD nastąpiło dwukrotne zwiększenie powierzchni ogrodów. Udało się pozyskać, a następnie zagospodarować ok. 14 tysięcy hektarów. Dzięki temu działki otrzymało 360 tysięcy polskich rodzin. Związek przyczynił się również do tego, że ogrody zostały wyposażone w nowoczesną infrastrukturę ogrodową. Osiągnięcia te najlepiej świadczą o tym, że powołanie PZD było właściwe i potrzebne.

Dobra passa dla ogrodów działkowych nie trwała jednak długo. Wraz z transformacją ustrojową, która miała miejsce w latach 90 tych zaczęło się zmieniać nastawienie do ogrodów działkowych i polityka rządzących. Władze samorządowe i państwowe coraz częściej podejmowały działania, mające na celu ograniczenie działalności Związku i ogrodów i pozyskanie gruntów zajętych przez ROD. PZD stanowczo przeciwstawiał się takiej polityce. Wykazywał wielką aktywność i walkę w obronie ROD i działkowców. Szczególnym wyrazem zamiaru zablokowania działalności PZD było uchylenie praktycznie całej ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych. Szczególnie dramatyczna sytuacja miała miejsce w dniu 11 lipca 2012 r., kiedy to Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności 24 przepisów ww. ustawy i jednocześnie przyjął, że jeżeli przez półtora roku Sejm nie uchwali nowej ustawy o ogrodach działkowych, wówczas 21 stycznia 2014 roku przestaną obowiązywać wszystkie zakwestionowane przez TK przepisy. W praktyce było to jednoznaczne z wygaśnięciem prawa użytkowania wieczystego i użytkowania PZD do gruntów ROD i pełnym powrotem gruntów do ich właścicieli, czyli gmin i Skarbu Państwa. W konsekwencji oznaczało to likwidację Związku. Ten czas był prawdziwym sprawdzianem dla PZD, który nie czekając na  działania ustawodawcy, wziął inicjatywę we własne ręce. PZD w bardzo krótkim czasie przygotował obywatelski projekt ustawy o ROD, zebrał podpisy działkowców (924 801), aktywnie uczestniczył w pracach legislacyjnych, i de facto doprowadził, że w dniu 13 grudnia 2013 r. została uchwalona przez Sejm nowa ustawa o ROD, która obowiązuje po dziś dzień.  Uchwalenie tej ustawy było bez wątpienia największym sukcesem PZD. Ustawa ta zabezpieczyła istnienie PZD, uratowała byt polskich ogrodów działkowych oraz zapobiegła pogorszeniu sytuacji działkowców (bez nowej ustawy mogłyby ich spotkać obciążenia finansowe związane z dzierżawą i podatkami na rzecz gmin lub Skarbu Państwa). Kolejnym krokiem było zwołanie XII Krajowego Zjazdu Delegatów PZD, który uchwalił nowy statut PZD. To było największe, ale nie jedyne wyzwanie, z którym poradził sobie PZD. PZD wielokrotnie podejmował działania w obronie istniejących zapisów ustawy o ROD – przeciwstawiając się różnym inicjatywom zmierzającym do jej zmiany albo całkowitego uchylenia (były zgłaszane liczne projekty ustaw przez posłów, zapadały niekorzystne wyroki Trybunału Konstytucyjnego). Bronił również ogrody i działkowców, zabierając głos w pracach legislacyjnych dotyczących innych projektów ustaw, mogących mieć wpływ na funkcjonowanie ROD, jak również podejmował wiele innych działań na rzecz rozwoju ROD (poprzez przygotowanie i propagowanie programów PZD mających na celu poprawę stanu zagospodarowania i wykorzystania gruntów ROD).

W związku z tym szczególnym jubileuszem – 40 leciem istnienia Polskiego Związku Działkowców, Krajowa Rada PZD odczuwa ogromną radość z tego, że mimo tak wielu przeszkód i licznych problemów, z którymi spotykał się Związek na przestrzeni tych lat, udało mu się przetrwać i zrobić tak wiele dobrego dla ogrodów działkowych. Dlatego też Krajowa Rada PZD wyraża ogromne uznanie dla członków organów Związku, społecznych działaczy oraz przyjaciół ruchu ogrodnictwa działkowego w Polsce za ogromne zaangażowanie w działalność PZD, która często wiązała się z koniecznością wielkiego wysiłku, rozwiązywania licznych problemów i podejmowania trudnych decyzji. Krajowa Rada PZD stwierdza, że bez pracy, nakładu i zaangażowania wskazanych osób nie udałoby się doprowadzić Związku do miejsca, w którym obecnie jest. W pierwszej kolejności należą się podziękowania dla tych działaczy, którzy swoją determinacją, konsekwencją i zdecydowanymi krokami doprowadzili do osiągnięcia na początku lat 80 tych - samodzielności i samorządności ruchu ogrodnictwa działkowego. Dzięki nim Związek mógł zacząć mówić własnym głosem i zajmować stanowiska w sprawach ważnych nie tylko dla działkowców, ale dla całego społeczeństwa. Podziękowania należą się również osobom, które działały na rzecz Związku w trudnych latach 90-tych. Wiele osób zasłużyło się w działalności związkowej również w dwóch pierwszych dekadach XXI wieku, w których miało miejsce wiele wydarzeń wywołujących potrzebę walki o zachowanie ogrodów działkowych oraz praw przysługującym działkowcom.  Wobec powyższego Krajowa Rada – zważywszy na 40-letni dorobek PZD - jeszcze raz wyraża słowa głębokiego uznania dla wszystkich osób działających w Związku - za aktywną obronę ogrodów, ustawy o ROD i PZD. Podziękowania należą się również  polskim działkowcom i ich rodzinom za ciężką pracę, niezłomną postawę i wytrwałość w obronie ogrodnictwa działkowego. Sympatia i wsparcie działkowców dla działań Związku było bezcenne i w wielu przypadkach stało się prawdziwym orężem w zachowanie ROD i przywilejów działkowców.

Doświadczenia z 40 lat istnienia PZD jednoznacznie wskazują, że posiadanie silnego, niezależnego samorządu, reprezentującego interesy środowiska działkowego jest nie tylko potrzebne, ale konieczne. Mijające lata najlepiej świadczą o tym, że tylko działając wspólnie w ramach Związku, możemy obronić ogrody i prawa ich członków oraz zapewnić warunki dla dalszego ich rozwoju. Tylko silna, aktywna i posiadająca bogate doświadczenie  organizacja działkowców jest w stanie skutecznie bronić istnienia ogrodów i praw działkowców.  Tylko PZD jest w stanie poprowadzić ogrody ku pewnej i lepszej przyszłości.

W związku z tym, Krajowa Rada PZD na wyjątkowym VIII posiedzeniu w dniu 6 maja 2021 r. uczciła jubileusz 40-lecia PZD – poprzez uroczyste wystąpienie Prezesa PZD oraz licznych uczestników, a także przyjęcie przesłania z okazji 40-lecia PZD, ustanowienia medalu z okazji 40-lecia PZD oraz uhonorowania najbardziej zasłużonych działaczy PZD i działkowców.

Mając na uwadze znaczenie tego wydarzenia nie tylko dla członków struktur PZD, ale dla środowiska działkowców, wyrażamy nadzieje, że 40 - lecie istnienia PZD zostanie również zauważone i uczczone przez ROD oraz Okręgi PZD m.in. w mediach związkowych, a gdy sytuacja epidemiczna i obowiązujące przepisy prawne będą na to pozwalały – również na spotkaniach i uroczystościach z udziałem samych działkowców, ich rodzin oraz znajomych.

 Krajowa Rada PZD

Warszawa, dnia 6 maja 2021 r.